Het verschil tussen hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit

De termen hooggevoeligheid, hoogsensitiviteit en hsp (hoog sensitief persoon) worden door elkaar gebruikt en betekenen allemaal hetzelfde.

Hooggevoelig of hoogsensitief is niet iets wat je kunt worden; je wordt ermee geboren en bent het dus al je hele leven. 20 procent van de mensen is hoogsensitief. Voor zover bekend zijn er even veel hoogsensitieve mannen als vrouwen.

​

Is hoogsensitiviteit een psychische aandoening?

Hoogsensitiviteit is een persoonlijkheidskenmerk en dus geen psychische aandoening. Een persoonlijkheidskenmerk ‘van de hogere orde'. Dit houdt in een overkoepelende eigenschap. Iemand kan dus best hoogsensitief zijn én extravert, of hoogsensitief en narcistisch. Niet iedere hsp is lief en verlegen.

Hoogsensitiviteit hoeft ook geen probleem te zijn. Als je er goed mee weet om te gaan, en jezelf goed kent. Hoogsensitiviteit geeft juist heel veel extra potentie om mooie kwaliteiten te kunnen ontwikkelen. 

​

"Snel verbanden kunnen leggen, kunnen inschatten wat er nodig is om een situatie om te buigen of een persoon te helpen. Veel mensen kennis en een goed ontwikkelde 'bullshit radar'. De mogelijkheid om intens te kunnen genieten. Oog voor detail, kunst en schoonheid. Oog voor het grotere geheel. Een groot verantwoordelijkheidsgevoel." Om er maar een paar te noemen. 

​

Toch hebben veel hsp’s klachten. Door hun gevoeligheid voor prikkels en andere werking van deze prikkels in de hersenen, ligt overprikkeling altijd op de loer. Zeker in onze drukke en veeleisende maatschappij. 

Hsp’s zijn veelal gevoeliger voor stress en lopen meer risico op burn-out en andere geestelijke en lichamelijke klachten. Dit heeft vooral te maken met het feit dat veel hsp zich niet bewust is van zijn of haar grenzen. Daarnaast is er door de diepere verwerking ook meer tijd nodig tussen activiteiten door om te kunnen herstellen van alle stress of prikkels. Doordat het voor de HSP vaak een tweede natuur is om zich om de andere persoon te richten, zijn zij zichzelf veelal niet bewust van de signalen die ze doorkrijgen vanuit hun lichaam en weten ze vaak ook niet goed waar ze van opladen. Als ze dit over zichzelf leren, krijgen ze meer regie en kunnen ze beter de balans bewaren.  

​​

Is hoogsensitiviteit aantoonbaar?

De term hoogsensitiviteit is in de jaren negentig geïntroduceerd door Elaine Aron.

Voor die tijd werd hoogsensitiviteit onder andere benamingen onderzocht zoals verlegen of introvert. Gelukkig is hoogsensitiviteit inmiddels ook opgepakt door de wetenschap. Hierdoor weten we inmiddels dat hoogsensitiviteit wetenschappelijk aantoonbaar is. Uit wetenschappelijk onderzoek is bijvoorbeeld naar voren gekomen dat het zenuwstelsel anders werkt dan bij mensen die niet hoogsensitief zijn. Daarnaast blijkt er ook meer activiteit plaats te vinden in het gebied in de hersenen waar de emotieregulatie plaatsvind.  

​​

Wat houdt het precies in?

Psycholoog Elke Van Hoof, stelt dat hoogsensitiviteit gaat over diepgaande informatieverwerking in de hersenen.

Zij legt dit als volgt uit; Je hersenen krijgen heel veel informatie uit de omgeving te verwerken. Deze informatie wordt door je hersenen gefilterd, zodat je je kunt focussen op zaken die op dat moment belangrijk zijn. De informatie die na het filteren overblijft wordt vervolgens verder verwerkt in je hersenen.

Bij iemand die hoogsensitief is komt veel meer informatie ongefilterd binnen dan bij iemand die niet hoogsensitief is. Bij twee mensen in dezelfde situatie komt dus veel meer informatie binnen bij degene die hoogsensitief is.

​​

Onderzoek

Er is nog verder onderzoek gaande over hoe dit precies in zijn werk gaat. Een MRI scanner toonde de verschillen in de hersenen aan. Het werd hierdoor inzichtelijk dat er bij HSP meer gebieden oplichten dan bij mensen die niet hoogsensitief zijn, tijdens het uitvoeren van dezelfde taken. 

Onderzoeker Jadzia Jagielowicz legde in 2011 een soort zoek-de-verschillenplaatjes voor aan hsp’s in een hersenscanner. Het bleek dat hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor complexe visuele verwerking bij hsp’s meer activiteit vertoonden dan bij niet-hsp’s. Hsp’s waren bovendien beter en sneller in het vinden van subtiele verschillen tussen twee afbeeldingen.

De Amerikaanse onderzoeker Bianca Acevedo liet in 2014 proefpersonen kijken naar foto’s van lachende en sombere gezichten; ze ontdekte dat bij hoogsensitieve proefpersonen de hersengebieden betrokken bij empathie actiever waren dan die van niet-hsp’s.

​

Diepgaande verwerking

De hersenen functioneren dus op een andere manier. Dit wordt diepgaande verwerking genoemd. Er zijn verschillende voor- en nadelen te benoemen als het komt op deze diepgaande verwerking van informatie in de hersenen. 

Een voordeel is bijvoorbeeld dat de interpretaties die hoogsensitieve mensen maken op basis van dezelfde informatie complexer zijn en vedergaan dan van mensen die niet hoogsensitief zijn. Dit leidt ertoe dat je veel dingen eerder opmerkt dan anderen. Dat heeft voordelen; je kunt bijvoorbeeld goed voor anderen zorgen, je merkt details en foutjes op die niemand anders had gezien. Je bent in staat om intens genieten van muziek en kunst of je doorziet snel sociale processen (bijvoorbeeld op de werkvloer) en bent alert op gevaar. Het spreekt voor zich dat deze vaardigheden een pluspunt zijn in verschillende (werk)situaties.

​​

De keerzijde

Uit onderzoek van de Duitse psychologe Friederike Gerstenberg bleek dat hsp’s sneller zijn en minder fouten maken tijdens een taak, maar dat ze na afloop van de taak meer overprikkeling en meer stressgerelateerde klachten kunnen ervaren dan niet hsp’s. Psycholoog Elke van Hoof toonde aan dat hsp’s die zich goed voelen op het werk ook de mensen zijn die ‘extra rolgedrag’ laten zien. Dat wil zeggen dat ze vaak net wat meer doen voor een organisatie, snel aanvoelen waar extra hulp nodig is en zich er extra voor inspannen om alles goed te laten verlopen. Tegelijkertijd zijn mensen die hoogsensitief zijn de eersten die uit kunnen vallen als er conflicten en spanningen op het werk zijn. Ze kunnen meer  kans maken op burn-out, depressie en angststoornissen wanneer ze zich in een nare (werk)omgeving bevinden, uiteraard is dit ook afhankelijk van hoeveel ze zelf weten over hoogsensitiviteit en de zelfzorg die ze al dan niet toepassen. 

​

De praktijk

Veel hsp’s ervaren dan ook de twee kanten van de medaille: intens genieten van muziek is heerlijk, maar je wordt ‘gek’ van een tetterende radio die voor anderen slechts achtergrondgeluid is. Empathie is mooi, maar  als je voortdurend meegesleept wordt in de emoties van anderen is dat uitputtend. Wie niet heeft geleerd om te gaan met zijn sensitiviteit, kan vooral de lasten hiervan ervaren en chronisch overprikkeld raken.

Perfectionisme  is een veelvoorkomende eigenschap bij HSP's. Zij zijn erg betrokken en kunnen de lat zeer hoog leggen voor zichzelf. De pijlen zijn ook vaker op de omgeving gericht dan op zichzelf. 

Doordat HSP gevoelig zijn voor sfeer is het belangrijk dat de HSP zich prettig voelt in zijn omgeving. Als dit niet het geval is heeft dit meer impact op hen dan op mensen die niet hoogsensitief zijn.

​

Wat kan ik ermee?

Vermoed je dat je hoogsensitief bent? Maar merk je dat je nu vooral de lasten daarvan ervaart? Als hoogsensitiviteitscoach en ervaringsdeskundige kan ik je hierbij helpen! Neem gerust contact met me op.

Ik heb een interessante module voor je waarbij je heel veel leert over hoogsensitiviteit. Je onderzoekt ook wat het specifiek in jou leven betekent.

Je krijgt meer inzichten in wat energiegevers zijn en wat juist de energievreters.

Je leert je behoeften kennen en daarmee jezelf beter te begrijpen en waarderen. Hierdoor wordt het ook makkelijker jouw grenzen te herkennen en aan te geven.

Met praktische oefeningen leer jij ook hoe je de gedachtestroom tot rust kunt brengen en veel meer rust zal gaan ervaren.

Niet langer het gevoel van overleven maar weer lekker in het leven komen te staan!